Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстанды басқарған алты жылы түрлі саяси және экономикалық өзгерістермен есте қалды. Оның президенттік кезеңі бірнеше маңызды реформалар мен халықаралық оқиғалармен сипатталады.
Саяси реформалар мен либерализация: Тоқаев өз кезеңінде саяси жүйені либералдандыруды мақсат етті. 2019 жылы президенттік қызметке келген соң, ол бірқатар саяси реформалар енгізді. Ол партиялық жүйені жақсарту, сайлау заңнамасын өзгерту және саяси бәсекелестікті арттыру жолында бірнеше қадамдар жасады. 2021 жылы өткен Мәжіліс сайлауында партиялық жүйе өзгеріп, жаңа партиялардың пайда болуына мүмкіндік берілді. Сонымен қатар, «Қоғамдық кеңес» институты құрылып, азаматтық қоғамның белсенділігі артты.
Экономикалық жағдай: Тоқаев экономикалық саясатта әлеуметтік теңсіздікті азайтуға және халықтың әл-ауқатын жақсартуға көп көңіл бөлді. Ол әлеуметтік төлемдерді арттыру, зейнетақы реформаларын жүзеге асыру және мемлекеттік шығындарды оңтайландыру бойынша шаралар қабылдады. Дегенмен, экономикалық өсім мен даму мәселелері толық шешілмей, инфляция мен жұмыссыздық деңгейі де белгілі бір деңгейде сақталды.
Қоғамдық тұрақтылық пен реформалар: 2022 жылы Қазақстанда орын алған Жаңаөзен мен Алматыдағы жаппай қарсылықтар мен тәртіпсіздіктер оның президенттік кезеңінің басты сынақтарының бірі болды. Бұл оқиғалар елде әлеуметтік және экономикалық жағдайдың жақсару қажеттілігін айқындады. Президент осы жағдайдан кейін бірқатар қоғамдық және саяси реформаларды қолға алды. Мұның ішінде «жұртшылықтың сұранысына» жауап беруге бағытталған экономикалық шаралар мен мемлекеттік аппаратты оңтайландыру мәселелері болды.
Халықаралық аренадағы қызметі: Тоқаев Қазақстанның халықаралық аренадағы ролін нығайтуға ерекше мән берді. Оның кезеңінде Қазақстан халықаралық ұйымдармен байланыстарды тереңдетті, сондай-ақ ЕАЭО және ШЫҰ сияқты аймақтық ұйымдардағы рөлін арттырды. Сонымен қатар, Тоқаевтың ұстанымында Қазақстанның тәуелсіздігін сақтап, бейбітшілік пен ынтымақтастықты насихаттау басты орында тұрды.
Қоғамдық көзқарас: Қасым-Жомарт Тоқаевтың саясаты кейбір халық топтарының қолдауына ие болды, бірақ кейбір сыншылар оның реформаларының толық жүзеге асырылмай жатқандығын және саяси жүйедегі негізгі өзгерістердің тым баяу жүріп жатқандығын атап өтті. Сонымен қатар, Тоқаевтың мемлекеттік басқарудағы тәжірибесі мен басқарушылық стилі еліміздегі ірі саяси және әлеуметтік өзгерістерге қажеттілікті анық көрсетті.
Жалпы, Тоқаевтың басқарған кезеңі саяси жаңарулар, экономикалық қиындықтар мен әлеуметтік өзгерістермен ерекшеленді. Оның жетістіктері мен кемшіліктері бола тұра, ол Қазақстанның ішкі және сыртқы саясатында өз ықпалын айқын көрсетті.
Мәншүк ТЫНЫШҚАЛИҚЫЗЫ,
Мақат ауданының Құрметті азаматы, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің профессоры
Фото: Ақорда